බලශක්තියෙන් සුරක්ෂිත ශ්‍රී ලංකාවක් කරා

ජුනි මස 26 වැනි දිනට යෙදී ඇති ජාතික බලශක්ති  දිනයට සමාගාමීව කර්මාන්ත අංශයේ බලශක්ති කාර්යක්ෂමව භාවිතය පිළිබද වැඩමුළුවක් 2024 ජුනි මස 26 වැනි දින බියගම ‌‌‌ෆොන්ටේරා බ්‍රෑන්ඩ්ස් ලංකා පුද්ගලික සමාගම්  පරිශ්‍රයේදී පැවැත්විණි.

කර්මාන්ත ‌ක්ෂේත්‍රය බලශක්ති භාවිතය හා යන්ත්‍ර සුත්‍ර භාවිතයේදී ඒ්වා උපරිම කාර්යක්ෂමතාවයෙන් යුතුව පරිහරණය කිරීම මෙන්ම කාර්යක්ෂම විදුලි පහන් භාවිතය හා බලශක්ති සුරක්ෂිත ගොඩනැගිලි නිර්මාණය යනාදි කරුණු පිළිබද දැනුවත් කිරිම සිදු කරන ලද අතර එමඟින් කර්මාන්ත  හිමියන්ට මෙන්ම රටට හිමිවන  ආර්ථික ප්‍රතිලාභ පිළිබදව දැනුවත් කෙරිණී.

‌‌ෆොන්ටේරා බ්‍රෑන්ඩ්ස් ලංකා පුද්ගලික සමාගමෙහි ඉංජිනේරුවරුන්  හා තාක්ෂණික අංශයේ නිලධාරීන් සඳහා පැවති මෙම වැඩමුළුවට සම්පත් දායකත්වය ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරියේ ඉංජි.සනත් කිත්සිරි මහතා , අධ්‍යක්ෂ (කර්මාන්ත හා සේවා)  විසින් ලබා දෙන ලදී.

In par with Word Environment Day, SLSEA conducted a beach clean up mission at the stretch of Dickowita beach on 08.06.2024 in collaboration with National Cleaner Production Centre (NCPC) & Center for Beach Clean-ups.

The task team was able to collect 332.02 kg of non-biodegradable debris in the beach in a very short of time span and send it to Kerawalapitya waste to energy power plant. The task team was led by Eng. Harsha Wickramsinghe (Deputy Director General) of SLSEA with the able support of Mr. Lahiru Wijeratne of Center for Beach Clean-ups.

SLSEA, NCPC, Center for Beach Clean-Ups staff & invitees actively participated in the event. The event was sponsored by EB Creasy Solar Co. PLC, Sanasa Life Insurance PLC, Iconn Media (Pvt) Ltd, Siyathra Advertising (Pvt) Ltd, & Indi Creations (Pvt) Ltd.

ඉන්දීය රජයේ පුර්ණ මූල්‍ය ප්‍රදානයක් ලෙස ලැබෙන ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 10.995 ක මුදලින් යාපනය දූපත් 3ක් වන ඩෙල්ෆ්, එලුවතිව් සහ නයිනතිව් (නාගදීපය) වෙනුවෙන් විදුලිබලය සම්පාදනය කිරීම මෙම දෙමුහුම් බලශක්ති ව්‍යපෘතියෙන් සැපයීමට නියමිතය.

කිලෝ වොට් 530 ක සුළං බලය, කිලෝ වොට් 1700 ක සුර්ය බලය සහ කිලෝ වොට් පැය 2400 ක බැටරි පද්ධතියක් සමග පුනර්ජනනීය බලය සහ විකල්ප කිලෝ වොට් 2500 ක ඩීසල් බලයෙන් ක්‍රියාත්මක වන මෙම දෙමුහුම් පද්ධතිය ඉදිකිරීම් USOLAR සමාගම මගින්ඉදි කරන අතර එම සම්පුර්ණ ව්‍යාපෘතිය  2025 මාර්තු වන විට අවසන් කිරීමට බලාපොරොත්තු වේ.

මේ සදහා ගිවිසුම්ගත වීම ශ්‍රී ලංකාව සහ ඉන්දියාව අතර 2024.03.01 දින කොළොඹ දී විය.මෙම අවස්ථාවට ඉන්දියානු මහා කොමසාරිස් සන්තොස් ජාහා මැතිතුමා, විදුලි බල රාජ්‍ය අමාත්‍ය ගරු ඉන්දික අනුරුද්ධ මැතිතුමා සමග විදුලි බල හා බලශක්ති අමත්‍යංශයේ ලේකම් ආචර්ය සුලක්ෂණ ජයවර්ධන, ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරියේ සභාපති ඉංජිනේරු රංජිත් සේපාල, අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ඉන්ජිනේරු ජේ එම් අතුල යන මහත්වරුන්  හා ආරාධිත නිලධාරීන් රැසක්  මේ සදහා සහභාගී විය.

The days are not far away when our agricultural land can deliver electricity while continuing to feed the nation. Imagine a greenhouse structure filled with intense agriculture technology doubling up as a power plant. All these are no longer science fiction.  

Agrivoltaics offers a unique opportunity to address both energy security in a land constrained country like Sri Lanka and its agricultural challenges. This project will serve as a model for wider applications for achieving sustainable food security and energy access in the country. Agrivoltaics is built on the innovative practice of installing solar panels above lands suitable for growing crops. The project's key innovation lies in transparent solar panels, allowing sunlight to reach crops while generating clean energy, maximizing land use efficiency.

Hybrid semi-transparent solar panels installed 2 meters above the tea plantation is projected to generate electricity to power for over 100 families, contributing to the national grid with a 24 kilowatt-hour (kWh) battery energy storage system. The project complements electricity distribution system to the community, LED lighting system lighting over tea plantation, groundwater pump with borehole arrangement to facilitate water supply for both the tea plants at the project area and the nearby estate community.

The Asian Development Bank (ADB) together with the Ministry of Power and Energy (MOPE), and Ministry of Plantation Industries (MOPI) inaugurated Sri Lanka's first-ever semitransparent solar PV powered Agrivoltaic pilot project. This marks a significant milestone in the country's clean energy and agricultural landscape. The pilot project of 85 kW_p capacity implemented at the Hanthana Ratnasiri Wickramanayake National Training Centre, utilizes innovative semi-transparent solar panels to generate clean electricity while maximizing land-use efficiency and boosting agricultural productivity.

ADB played a pivotal role in bringing this transformative project to life and actively championed the Agrivoltaics technology in Sri Lanka together with the Sri Lanka Sustainable Energy Authority (SLSEA), Ceylon Electricity Board (CEB) and the Tea Smallholders Development Authority (TSHDA), Hayleys Solar renewable energy arm of Hayleys Fentons was the contractor implemented this pioneering project.

The official inauguration on 29^th February 2024 jointly conducted by the ADB and the Government of Sri Lanka, marked the completion of the project and its successful transfer to the Government signifying a continued commitment to supporting Sri Lanka's long-term sustainability goals and creating a brighter future for its communities. The ceremony was graced by representatives of ADB, TSHDA, Hayleys Fentons, Ministry of Power & Energy, CEB, SLSEA and other distinguished guests.

2023 වසර වන විට විදුලිබල ජනගහනයෙන් 70% ක් පුනර්ජනනීය බලශක්ති මුලාශ්‍ර හරහා ලබා ගැනීම  සදහා රජය මගින් ක්‍රියාත්මක වැඩපිළිවෙල තුල සුවිශේෂි දායකත්වයක් සුර්යබලය හරහා ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කෙරේ. සුර්යබල කේෂත්‍රයේ ගමන් මග තුළ සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කරමින් ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම මහා පරිමාණ සුර්ය විදුලි බලගාරය වන සියඹලාණ්ඩුව මෙ.වො. 100 ක් සුර්ය බලශක්ති ව්‍යාපෘතිය මේ වසර අවසන්වන විට ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට සම්බන්ධ කිරීමට සැලසුම් කර ඇත.

2018 වසරේදී සිදුකරන පුර්ණ ශක්‍යතා අධ්‍යනයක් හරහා  ආරම්භ කරන ලද මෙම ව්‍යාපෘතිය සදහා සියඹලාණ්ඩුව ප්‍රදේශයේ කෘෂිකාර්මික කටයුතු සදහා යෝග්‍ය නොවන අක්කර 500 ක වපසරියක් සහිත භුමී භාගයක් තෝරාගෙන ඇත. මෙම සුර්යබල ව්‍යාපෘතිය හරහා ජනනය කෙරෙන විදුලිය ව්‍යාපෘතියට සමගාමීව ඉදිකිරීමට යෝජිත 132kV අධිසැර සම්ප්‍රේෂණ මාර්ග පද්ධතියක් හරහා මොණරාගල ග්‍රිඩ් උපපොල වෙත සම්බන්ධ කිරීමට නියමිතය. ව්‍යාපෘතිය හරහා වාර්ෂික ගිගාවොට් පැය 180ක හරිත විදුලි බලය ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට ලබා දීමට අපේක්ෂා කෙරේ. තෝරාගත් ව්‍යාපෘති භුමිය තුළ ස්ථාපනය කරන ලද සුර්ය දත්ත මිනුම් පද්ධතියක් හරහා ස්ථානීය තාක්ෂණික යෝග්‍යතාවය මැනවින් තහවුරු කරමින් ව්‍යාපෘතිය අධ්‍යනය සිදුකිරිමෙන් පසු  අදාල ව්‍යපෘතිය සඳහා විස්තීරණ ශක්‍යතා අධ්‍යනයක් හා පාරිසරික බලපෑම් ඇගයීමේ අධ්‍යනයක් ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මඟින් සිදු කරන ලදී. ඒ හරහා මෙම ව්‍යාපෘතිය වඩාත් ඉහළ මට්ටමින් සමාජ හා පාරිසරික සහජීවනයක් ඔස්සේ ක්‍රියාත්මක කිරීමට ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මඟින් පියවර ගෙන ඇත. සාමාජීය පාරිසරික බලපෑම් අධ්‍යනය හරහා හඳුනාගන්නා ලද සමාජ පාරිසරික බලපෑම් අවම කිරිමේ පියවරයන් හරහා  මෙම ව්‍යාපෘතිය තුලින් සමාජ සහයෝගීතා පියවරයන් රැසක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මඟින් කටයුතු කරන ලදී. වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව හා එක්ව නව වන වගා පද්ධතියක් ක්‍රියාත්මක කරන ලද අතර, මොණරාගල දිස්‍ත්‍රික් මහ රෝහලට රුධිර යන්ත්‍ර පෙරණ පද්ධතියක් ප්‍රදානය කිරීම, සියඹලාණ්ඩුව ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයට ජල පිරිපහදු පද්ධතියක් ප්‍රදානය කිරීම වැනි සත්කාරක රැසක් ද ඒ අතර වේ. ව්‍යාපෘති ප්‍රවේශ මාර්ග සංවර්ධනය හරහා, ප්‍රදේශයේ ජනතාව දැඩි ලෙස මුහුණ පාන ගැටළුවක් වන ගමනාගමන දුෂ්කරතා සදහා විසදුමක් ලබා දීමටද හැකියාව ලැබී ඇත. ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම මහා පරිමාණ සුර්යබල ව්‍යාපෘතිය  වන සියඹලාණ්ඩුව මෙ.වො. 100 සුර්යබල ව්‍යාපෘතිය වඩාත් තිරසර පදනමක් මත ක්‍රියාත්මක කෙරෙන පුනර්ජනනීය බලශක්ති ව්‍යාපෘතියක් ලෙස සිදු කිරීමට ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මගින් කටයුතු කෙරේ.

ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය මගින් ක්‍රියාත්මක ටෙන්ඩර් පටිපාටිය හරහා, ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන පෙලේ බලශක්ති ව්‍යාපෘති සමාගම් දෙකක් වන Lakdhanavi Ltd,  සහ Windforce  සමාගම් මෙන්ම සිංගප්පුරුවේ Blue Circel සමාගම්වල හවුල්කාර සමාගමක් වන රිවිදනවි පුද්ගලික සමාගම මගින් ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධ ඉදිකිරීම් කටයුතු සිදුකිරිමට බලාපොරොත්තු වේ. ව්‍යාපෘතිය සදහා බලශක්ති බලපත්‍රය ශ්‍රී ලංකා සුනත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මගින් රිවිදනවි සමාගම වෙත නිකුත් කර ඇති අතර, එය පාදක කර ගනිමින් ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සමාගම සමඟ විදුලි මිළ දී ගැනීමේ ගිවිසුම් අත්සන් කිරීම 2024.02.08 දින සිදුවිය.   

ජාතික ජාලයෙන් ව්දූලිය සැපයීමට අපහසුතා ඇති දුෂ්කර ගම්මාන සදහා 'සැමට විදුලිය' තේමාව යටතේ සුර්ය බලශක්තිය සහ විදුලි කෝෂ යොදා ගනිමින් සූහූරු ජාල උපයෝගී කර ගනිමින් විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යංයේ මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන මත  හා ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධීකරියේ මෙහෙය වීම යටතේ මෙම ව‍්‍යාපෘතිය 2024 ජනවාරි 09 වන දින ජන සතු කෙරුණි.

මෙමඟින් ගල මුදූන ගම්මානයේ නිවාස 33 කට විදුලිය  ලබා දෙන ලදී. මේ සදහා රු 56,537,200.00 මුල්‍ය ප්‍රතිපාදන යෙදවු අතර මෙම පද්ධතියේ සුර්යබල ධාරිතාව කි.වො. 25 ක් සහ බැටරි ධාරිතාව කි.වො. පැය.  75 කි.

මෙම අවස්ථාව සදහා ශ්‍රි ලංකා සුනිත්‍ය බලශකත් අධිකාරියේ සභාපති ඉංජිනේරු රංජිත් සේපාල මහතා, මහනුවර දිසාපතිතුමා, මිනිපේ ප්‍රාදේශීය ලේකම්තුමා  ඇතුළු රාජ්‍ය නිලධාරීන්  රැසක් සහභාගි විය .

වර්ෂ 2030 වන විට මෙරට නිපදවන විදුලි බලයෙන් 70% ක් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය හරහා ලබාදීම රජයේ ප්‍රතිපත්තිමය ඉලක්කයයි.  ඒ සඳහා මෙතෙක් ජල විදුලිය, සුළං විදුලිය, සූර්ය විදුලිය හා ජෛව බලශක්තිය මඟින් විශාල දායකත්වයක් ලබා දුන් අතර වර්ෂ 2030 වන විට අක් වෙරළ සුළං බලශක්තිය (Off-shore wind) මඟින් මෙගාවොට් 1,000 ක් ජාතික ජාලයට එක් කිරීමට නියමිතය.  අක් වෙරළ සුළං ව්‍යාපෘති ගොඩබිම නොව මුහුද මත ඉදි කරන අතර ශ්‍රී ලංකාවේ එවැනි ව්‍යාපෘති කිරීමේ හැකියාව පිළිබදව ලෝක බැංකු අධාර වැඩසටහනක් හරහා අධ්‍යයනය කෙරුණි.  එම අධ්‍යයන වාර්තාව මඟින් නොඟැඹුරු මුහුදේ සවිකරන සුළං ටර්බයින හරහා මෙගාවොට් 22,000 ක විභවයක් සහ ගැඹුරු මුහුදේ සවිකරන පාවෙන ටර්බයින හරහා මෙගාවොට් 17,000 ක විභවයක් ද සහිතව අක් වෙරළ සුළං තාක්ෂණය හරහා විදුලිය නිපදවිය හැකි බව අනාවරණය කෙරුණි. මෙම අධ්‍යයන වාර්තාව බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන් වෙත ඉදිරිපත් කිරීම ලෝක බැංකු උපදේශක Jary Vayiynen හා Mark Leybovrne මහත්වරුන්  විසින් සිදු කෙරුණි. එම අවස්ථාව බත්තරමුල්ල වෝටර්ස් එජ් පරිශ්‍රයේදී 2022/02/07 සිදු වූ අතර විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යාංශ ලේකම් එම් පී ඩී යු කේ  මාපා පතිරණ මහතා, ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරියේ සභාපති රංජිත් සේපාල මහතා, අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් අතුල ජයතුංග මහතා හා ආරාධිත රාජ්‍ය නිලධාරීන්  මෙම අවස්ථාවට සම්බන්ධ විය.